Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Acil Yaklaşım Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), kenelerden bulaşan, klinik seyrinde ateş ve kanamaların görüldüğü, keneler tarafından taşınan Bunyaviridae ailesine bağlı Nairovirüs grubuna ait bir virüs kaynaklı zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) viral bir hastalıktır. KKKA olguları, dünya genelinde Afrika, Orta ve Güneybatı Asya, Ortadoğu, Güneydoğu Avrupa’ya uzanan bir coğrafi bölgede 30’dan fazla ülkede görülmektedir. 1944-45 yıllarında Rusya’nın Kırım bölgesindeki Batı Kırım steplerinde çoğunlukla ürün toplamaya yardım eden Sovyet askerleri arasında görülmüştür. Hastalık ülkemizde ilk olarak 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında kesin tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın başlıca bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak ülkemizde bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk kez Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları çoğunlukla İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.
Hastalık ülkemizde başlıca hastalık etkenini taşıyan kenenin tutunması veya bununla temas sonucunda bulaşmaktadır. Ülkemizde hastalığın bulaştırıcısı asıl kene türü Hyalomma marginatum’dur. Hastalık enfekte hayvanlarda genellikle asemptomatiktir, ancak insanlarda oldukça ölümcüldür. Bunun yanı sıra hastalık viremik dönemdeki hayvanların veya hasta kişilerin kan, doku, vücut çıkartılarına korunmasız temas sonucunda da bulaşabilmektedir. İnkübasyon süresi kene tutunmasından sonra genellikle 1-3 gün, en fazla 9 gün olabilmektedir. Hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden, hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. KKKA virüsünün kuluçka süresi 1-7 gün aralığındadır. Hastalık, diğer viral hastalıkları taklit ettiği nonspesifik prodromal semptomlarla karakterize prehemorajik faz ile başlar. Başlıca semptomlar Yüksek ateş Kas ağrısı Baş ağrısı Bulantı Karın ağrısı Kansız ishal dir. Buna hipotansiyon, göreceli bradikardi, takipne, konjonktivit, farenjit ve deride kızarma veya döküntü eşlik eder. Ağır vakalarda, çoklu organ yetmezliği, yaygın damar içi pıhtılaşma ve dolaşım şoku sonucu ölüm meydana gelir. KKA hastalığında erken tanı, ihtiyaç duyulduğunda kan ve kan ürünlerinin sağlanması ve etrafa bulaşın önlenmesi açısından çok önemlidir. Endemik bölgelere seyahat öyküsü, kene ısırığı ve hayvan veya insan hastaların kan veya dokularına maruz kalma, KKKA viral enfeksiyonundan şüphelenmek için anahtar özelliklerdir. Tanı için 10 mL kan örneği antikoagulansız bir tüpe alınarak Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’na gönderilmesi gerekmektedir. Hastalığın tedavisinin esasını destek tedavisi seçenekleri oluşturmaktadır. Bu gün için hastalıktan korunmaya yönelik etkinliği kanıtlanmış bir aşı veya etkene spesifik bir ilaç bulunmamaktadır. Destek tedavisi sıvı ve elektrolitlerinin replasmanı KKKA tedavisinin temelini oluşturur. Eğer kısa sürede bir sağlık merkezine ulaşılamıyorsa kene üzerine herhangi bir madde ile müdahalede bulunulmadan kene kartı ile, bir pens yardımıyla, eğer pens yoksa eldiven, kağıt, bez veya poşet gibi çıplak elle teması önleyen malzemelerle kene vücuda tutunduğu en yakın kısımdan tutulur ve tutunduğu yönün aksine sabit bir kuvvetle ezmeden, patlatmadan mekanik olarak çekilir çıkarılır.
KKKA korunmak için; Tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve ayrıca kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir. Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.
Acil Uzmanı Doktor Abdulkerim ERTEN
Yayınlanma Tarihi: 16.06.2023