SAğlık Rehberİ

Unutkanlıkla İlgili Bilinmeyenler

Unutkanlık hastalığı dendiğinde ilk akla gelen Alzheimer hastalığıdır. Ancak beyinde bir damarın tıkanması, sara hastalığı, beyin iltihabı, multipl sklerozis, beyin tümörü ve bir kafa darbesi de unutkanlığa yol açabilir. Unutkanlığın en sık rastlanılan sebeplerinden biri yalancı bunama olarak bilinen psödodemanstır. Özellikle depresyon halinde görülen bu rahatsızlıkta unutkanlığa umutsuzluk, iştah artışı ya da azalması, keyifsizlik, uyku düzensizliği, dikkat eksikliği ve halsizlik eşlik eder. Bir diğer unutkanlık sebebi de B12 ve folik asit vitamini eksikliğidir. Bipolar bozukluk ve şizofreni gibi psikiyatrik hastalıklarda da unutkanlık görülebilir. Zekâ ortalamasının altındaki kişiler bir konuyu hafızalarında tutmakta zorlandıkları için unutkanlığa eğilimlidir. Ağır diyetler ve kanser gibi bağışıklık sistemini etkileyen durumlarda da unutkanlığa rastlanabilir. Unutkanlığın sıklıkla yaşandığı hastalıklardan biri de hipotiroididir. Bu hastalıkta metabolizmanın yavaşlaması depresyona neden olur ve depresyon unutkanlığa yol açabilir. Genç yaşta unutkanlık ise genel olarak stres, depresyon ve gerginlik gibi psikolojik nedenlerden dolayı oluşur.
Unutkanlık Belirtileri
Her unutkanlık hastalık belirtisi olmayabilir. Beynin bilgileri kaydetmesi sürecinde bazı bilgileri unutması normal kabul edilebilir. Kişinin unutkanlığının normal bir unutkanlık mı yoksa bir hastalık belirtisi mi olduğuna karar vermek bazı hastalıkların erken tanısı için önemlidir. Kişinin günlük yaşamının unutkanlıkları nedeniyle aksaması önemli bir unutkanlık belirtisidir. Günlük olarak yapılan rutin işleri yapmada güçlük, iş yerinde sıklıkla yapılan işlemlerin yapılmasında aksama, yakın kişilerin kim olduğunun ve adlarının hatırlanmasında güçlük, söylediklerini unutup tekrarlama gibi durumlar önemsenmesi gereken bozukluklardır. Bu durumlarda mutlaka bir uzmana başvurulmalı ve kapsamlı bir inceleme ile unutkanlığın nedenleri araştırılmalıdır. Unutkanlık kişinin yaşam kalitesinde bozulmalara yol açıyorsa dikkat edilmesi gereken bir durumun göstergesidir. Unutkanlık belirtileri standart gibi dursa da depresyon için farklı demans için farklı göstergelere sahiptir. Örneğin; demans hastaları eski olayları net hatırlarken yakın geçmişi hatırlamakta güçlük çeker. Bunun nedeni beynin yeni bilgileri kaydetmekteki başarısızlığıdır. Unutkanlık belirtileri değerlendirilerek herhangi bir hastalığın nedeni olup olmadığı belirlenebilir.
Unutkanlık Tedavisi
Unutkanlık tedavisinde öncelikli olarak unutkanlığın bir hastalığa bağlı gelişip gelişmediği sorgulanır. Hastanın takibinin iyi yapılması ve hastalığa bağlı olarak geliştiyse bunun altında yatan hastalığın tedavisinin yapılması gerekir. Unutkanlığın nedeni demans ise erken teşhis büyük önem taşır. Demansta görülen unutkanlık için ilaç tedavisi ömür boyu sürer. Depresyondan dolayı oluşan unutkanlıkta tedavi süreci depresyonun ağırlığına bağlı olarak değişir. Hipotiriodi gibi fiziksel nedenlerle oluşan unutkanlık durumunda hastalığın tedavisine başlanır. B12 ve folik asit gibi vitamin eksikliklerine bağlı gelişen unutkanlık için vitamin destekleri önerilir. Ancak tüm bu durumlarda doktora danışılmadan gelişi güzel vitamin ya da ilaç kullanımının hastalığın tedavisini olumsuz etkilemesinin yanı sıra bazı organlarda hasara yol açabileceği de unutulmamalıdır. Düzenli egzersiz yapma, sağlıklı ve dengeli beslenme, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzaklaşma, yeni hobiler edinme, kitap okuma ve stresten uzak durmaya çalışma unutkanlıkla baş etmeyi kolaylaştırır.


Nöroloji Uzmanı
Doç. Dr Serkan KIRBAŞ

Yayınlanma Tarihi: 02.08.2021